Ένα διακριτό «προφίλ» των μικροβίων του εντέρου μπορεί να αποκαλύψει την ύπαρξη καρκίνου του παγκρέατος, άσχετα με το πόσο προχωρημένη είναι η νόσος, σύμφωνα με Ισπανούς και Γερμανούς επιστήμονες.
Η διαπίστωση αυτή ανοίγει τον δρόμο για ένα νέου τύπου γρήγορο και φθηνό μη επεμβατικό τεστ κοπράνων για την έγκαιρη διάγνωση αυτής της μορφής καρκίνου, η ανίχνευση της οποίας μέχρι σήμερα βασίζεται συνήθως σε επεμβατικές διαδικασίες.
12ος συχνότερος καρκίνος στον κόσμο, αυτός του παγκρέατος
Ο παγκρεατικός καρκίνος είναι ο 12ος συχνότερος καρκίνος στον κόσμο, αλλά αναμένεται να γίνει ακόμη πιο συχνός στις επόμενες δεκαετίες, ενώ είναι και από τους πιο θανατηφόρους λόγω των ασαφών ή σιωπηλών συμπτωμάτων του και της μεταστατικής συμπεριφοράς του. Η συχνότερη μορφή της νόσου είναι το παγκρεατικό αδενοκαρκίνωμα για το οποίο η πρόγνωση είναι γενικά κακή, με λιγότερους από έναν στους 20 ασθενείς να επιβιώνουν για περισσότερα από πέντε χρόνια. Αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι η νόσος διαγιγνώσκεται συνήθως όταν πια έχει προχωρήσει, οπότε δεν υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπευτικές επιλογές, ούτε ο καρκίνος μπορεί να αφαιρεθεί χειρουργικά.
Όπως αναφέρεται στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, οι απεικονιστικές εξετάσεις, οι βιοψίες και οι εξετάσεις αίματος και ούρων χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση, αλλά χρειάζονται επειγόντως νέοι λιγότερο επεμβατικοί τρόποι για τη διάγνωση σε αρχικό στάδιο, έτσι ώστε να μειωθεί η θνησιμότητα της νόσου. Η νέα μέθοδος προτείνει την ανάλυση των μικροοργανισμών στα κόπρανα και διαπίστωσε ότι η γονιδιακή “υπογραφή” 27 εντερικών μικροβίων (κυρίως βακτηρίων) δείχνει ποιός άνθρωπος είναι υψηλού κινδύνου για παγκρεατικό αδενοκαρκίνωμα ή ποιός βρίσκεται στο αρχικό στάδιο της νόσου.
Οι ερευνητές του Ισπανικού Εθνικού Κέντρου Ερευνών για τον Καρκίνο (CNIO) στη Μαδρίτη και του Ευρωπαϊκού Εργαστηρίου Μοριακής Βιολογίας (EMBL) στη Χαϊδελβέργη, με επικεφαλής τους Νούρια Μάλατς και Πέερ Μπορκ αντίστοιχα, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό γαστρεντερολογίας Gut (Έντερο), μελέτησαν στην Ισπανία 136 ανθρώπους, από τους οποίους οι 57 με πρόσφατα διαγνωσμένο καρκίνο του παγκρέατος (25 αρχικού σταδίου και 32 προχωρημένου), οι 50 υγιείς (η ομάδα ελέγχου) και οι 27 με χρόνια παγκρεατίτιδα (αποτελεί παράγοντα κινδύνου για καρκίνο στο πάγκρεας). Ακολούθησε μια παρόμοια μελέτη στη Γερμανία σε 76 άτομα (44 με καρκίνο παγκρέατος και 32 χωρίς), με ανάλογα αποτελέσματα.
Η μελέτη φαίνεται να επιβεβαιώνει ότι τα τρισεκατομμύρια των μικροοργανισμών – βακτηρίων, μυκήτων κ.α. – που συνυπάρχουν με τα ανθρώπινα κύτταρα στο σώμα μας (το λεγόμενο μικροβίωμα) μπορεί να παίζουν ρόλο στην πυροδότηση και στη συνέχεια στην εξέλιξη του παγκρεατικού αδενοκαρκινώματος. Αντίθετα με την επικρατούσα αντίληψη, το στοματικό μικροβίωμα δεν βρέθηκε να σχετίζεται με τον παγκρεατικό καρκίνο, αλλά το εντερικό σχετίζεται.
Ο εν λόγω καρκίνος είναι μια νόσος με πολύπλοκη αιτιολογία και πολλαπλούς παράγοντες κινδύνου, όπως ηλικία, παχυσαρκία, διαβήτη, χρόνια παγκρεατίτιδα, κάπνισμα, μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ, ομάδα αίματος, οικογενειακό ιστορικό κ.α. Στον μακρύ αυτό κατάλογο πρέπει να προστεθούν και τα εντερικά μικρόβια, τα οποία επίσης μπορούν να αποτελέσουν στο μέλλον έναν χρήσιμο βιοδείκτη για τον εντοπισμό του πληθυσμού υψηλού κινδύνου και για διάγνωση της νόσου.