Στις 18 Ιουνίου 1992, ο υποσμηναγός Νίκος Σιαλμάς σκοτώθηκε όταν το αεροσκάφος Mirage F1CG που χειριζόταν κατέπεσε στο Αιγαίο, κοντά στον Αγιο Ευστράτιο. Το περιστατικό συνέβη μετά από εμπλοκή με τουρκικό F-16 νεότερης τεχνολογίας και κατά τη διάρκεια ακραίου ελιγμού.
Παράλληλα, στις 23 Μαΐου 2006 ένα F-16 Block 52+ συνετρίβη κοντά στην Κάρπαθο μετά από σύγκρουση με τουρκικό F-16, με αποτέλεσμα τον θάνατο του σμηναγού-χειριστή Κώστα Ηλιάκη. Το βίντεο που ήρθε προσφάτως στη δημοσιότητα καταγράφει τη στιγμή που ο τούρκος πιλότος ρίχνει το F-16 του πάνω στο μαχητικό του Κώστα Ηλιάκη σκοτώνοντάς τον ακαριαία.
Ηταν δύο τραγικές απώλειες για την Πολεμική Αεροπορία και για ολόκληρο τον ελληνισμό. Οσα χρόνια κι αν έχουν περάσει η τελευταία συνομιλία του πιλότου Ηλιάκη, λίγο πριν από τη σύγκρουσή του με τον Τούρκο, συγκινεί το πανελλήνιο σε αυτόν τον ακήρυκτο πόλεμο που διεξάγεται καθημερινώς στον ουρανό του Αιγαίου.
Με απόστρατους και συνταξιούχους
Δυστυχήματα ή παρ’ ολίγον δυστυχήματα συμβαίνουν συχνά στον αέρα, εκεί στα 28.000 πόδια, με υπερηχητικές πολλές φορές ταχύτητες και με τα G στα κορμιά των πιλότων να κτυπούν κόκκινο. Ο κίνδυνος για να συμβεί ένα ατύχημα γίνεται ακόμα μεγαλύτερος τη στιγμή που οι Τούρκοι χρησιμοποιούν στα μαχητικά τους απόστρατους πιλότους ή συνταξιούχους πιλότους των τουρκικών αερογραμμών, στην καλύτερη περίπτωση άπειρους νεαρούς (και νεαρές), αφού η πλειονότητα των τούρκων πιλότων βρίσκεται στη φυλακή – τους έστειλε εκεί ο Ερντογάν για συμμετοχή στην απόπειρα πραξικοπήματος του 2016.
Ατυχήματα μπορούν να συμβούν ακόμα και σε πολιτικά αεροσκάφη (που χρησιμοποιούν τους αεροδιαδρόμους Blue-7 ή Green-18), επειδή οι Τούρκοι στην προσπάθειά τους να παραβιάσουν τον εθνικό εναέριο χώρο είτε με οπλισμένα μαχητικά είτε με UAV εισέρχονται συχνά στους αεροδιαδρόμους αλλά και στο ύψος που χρησιμοποιούν τα αεροπλάνα της πολιτικής αεροπορίας.
Οι καταρρίψεις του 1974 και του 1994
Οι επικίνδυνες αυτές καταστάσεις κάποια στιγμή καταλήγουν σε δυστυχήματα. Στις 8 Ιουνίου του 2003, ο τότε βουλευτής της ΝΔ, πιλότος, υπασπιστής του Κωνσταντίνου Καραμανλή και μετέπειτα υπουργός Εθνικής Αμυνας Σπήλιος Σπηλιωτόπουλος σε μια αποκαλυπτική συνέντευξή του στο «Βήμα της Κυριακής» ανέφερε περιπτώσεις κατάρριψης και τουρκικών αεροσκαφών. Συγκεκριμένα δήλωσε: «Το καλοκαίρι του 1974 με τα γεγονότα της Κύπρου καταρρίφθηκαν στο Βόρειο Αιγαίο δύο τουρκικά αεροσκάφη από ελληνικά F-5Α», ενώ το 1994 «ένα ελληνικό μαχητικό από λάθος του χειριστή κατέρριψε ένα τουρκικό F-4E».
Η ιδιαιτερότητα με τα UAV
Με τη συχνή πτήση τουρκικών UAV στο FIR Αθηνών, ακόμα και τις μεταμεσονύκτιες ώρες, δυστυχήματα μπορούν να συμβούν ανά πάσα στιγμή. Οι Τούρκοι τελευταίως χρησιμοποιούν τα UAV για προκλήσεις στο Αιγαίο για δύο λόγους. Πρώτον, για να τα διαφημίσουν ώστε να βρουν αγοραστές και, δεύτερον, επειδή η πτήση τους στοιχίζει πολύ λιγότερα από την πτήση ενός μαχητικού αεροσκάφους.
Ενα παρ’ ολίγον ατύχημα συνέβη κατά τη διάρκεια μιας άσκησης Παρμενίων-19, στην ευρύτερη περιοχή των Σποράδων. Τουρκική φρεγάτα παρακολουθούσε τις κινήσεις των ασκούμενων πλοίων του Πολεμικού μας Ναυτικού. Γύρω στις 8 το βράδυ δύο ελικόπτερα του Πολεμικού Ναυτικού τύπου ΑΒ-212 και S-70 Seahawk απονηώθηκαν από δύο φρεγάτες του στόλου για νυχτερινή άσκηση εντοπισμού στόχων επιφανείας. Ξαφνικά το ένα ελληνικό ελικόπτερο άρχισε να δέχεται κλήσεις ασυρμάτου από την τουρκική φρεγάτα ότι εισέρχεται στην περιοχή ασφαλείας της και το καλούσε να αλλάξει αμέσως πορεία. Το περίεργο είναι ότι η τουρκική φρεγάτα βρισκόταν σε διεθνή ύδατα και σε μεγάλη απόσταση από το ελληνικό ελικόπτερο. Ο έλληνας πιλότος δεν απάντησε (κατά πάγια τακτική) στις κλήσεις της φρεγάτας. Οι κλήσεις όμως έγιναν πιο επίμονες και πιο απειλητικές.
Σε κάποια στιγμή, και ενώ συνεχίζονταν οι κλήσεις της τουρκικής φρεγάτας, εμφανίστηκαν από το πουθενά δύο τουρκικά UAV που πετούσαν σε θέση πλευρική ως προς την πορεία του ελικοπτέρου, αλλά σαφέστατα με πορεία σύγκρουσης προς αυτό. Για να αποφύγει τη σύγκρουση, ο πολύπειρος και ικανότατος κυβερνήτης του ελικοπτέρου έκανε έναν απότομο (και πολύ επικίνδυνο) ελιγμό αποφυγής με ταχεία κάθοδο και βρέθηκε να πετά χαμηλά, μόλις λίγες δεκάδες πόδια πάνω από τη θάλασσα Αλλά τα δύο τουρκικά UAV προσάρμοσαν και αυτά το ύψος τους και, καθώς το ελληνικό ελικόπτερο πετούσε στο νέο του ύψος (χαμηλά πάνω από τη θάλασσα), πέρασαν «ξυστά» από αυτό, το ένα μπροστά του και το άλλο πάνω από αυτό.
Δεν τον άφηνε να αποχωρήσει
Πριν από λίγες ημέρες στην άσκηση «Ευνομία», στο FIR Λευκωσίας, ένα τουρκικό αεροσκάφος F-16 με έναν νεαρό πιλότο παρ’ ολίγον να συντριβεί γιατί στην προσπάθειά του να αποφύγει τα ελληνικά μαχητικά (που τον είχαν αναχαιτίσει) «πέταξε» με υπερηχητική ταχύτητα, με αποτέλεσμα να καταναλώσει τα καύσιμά του, να μείνει από κηροζίνη, να ζητεί να αποχωρήσει, αλλά να μην τον αφήνει να φύγει ο τούρκος αρχηγός του σμήνους και να τον καλεί να έρθει κοντά του. Οταν όμως διαπίστωσε ότι με τον τρόπο αυτόν θα έχανε ένα αεροσκάφος, τον άφησε να προσγειωθεί άρον-άρον στο αεροδρόμιο Ντόλαμαν.
Σε ορισμένες περιπτώσεις οι αερομαχίες (dogfights) γίνονται πάνω από κατοικημένα νησιά, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή των κατοίκων. Οι Τούρκοι προτιμούν πολλές φορές να κάνουν αερομαχίες πάνω από τα νησιά της εσχατιάς του Αιγαίου. Πριν από μερικούς μήνες ακόμα και οι συνηθισμένοι από εικονικές αερομαχίες κάτοικοι του Καστελλορίζου τρόμαξαν από τις σκληρές κόντρες στον αέρα, οι οποίες εκείνη την Τρίτη κράτησαν σχεδόν 3 ώρες. «Ο κόσμος φοβήθηκε» είπαν στα κανάλια οι τουριστικοί πράκτορες της περιοχής.
Η διάσωση του 1998
Οταν το 1998 ένα διθέσιο τουρκικό F-16, το οποίο ενεπλάκη σε dogfight με ελληνικό Μιράζ, κατέπεσε και συνετρίβη στο Αιγαίο, οι ελληνικές αρχές όχι μόνο διέσωσαν τον έναν από τους χειριστές του τουρκικού αεροσκάφους (ο άλλος βρήκε ακαριαίο θάνατο επειδή δεν άνοιξε το αλεξίπτωτό του και παρασύρθηκε στον βυθό της θάλασσας), αλλά και τον περιέθαλψαν, του διοργάνωσαν και μια πρόχειρη γιορτή επί τη διασώσει του, του πρόσφεραν λουλούδια και εν συνεχεία τον μετέφεραν με C-130 της Πολεμικής Αεροπορίας στη βάση Ιντζιρλίκ, παραδίδοντάς τον σώο και εύχαριν στις τουρκικές αρχές. Ηταν η πρώτη φορά που οι Τούρκοι επέτρεψαν την προσγείωση ελληνικού στρατιωτικού αεροσκάφους στη βάση αυτή, η οποία θεωρείται, και είναι, και βάση του ΝΑΤΟ.
Το τιμητικό πέρασμα στο μνημείο του Νίκου Σιαλμά
Ο πεσών στο καθήκον Νίκος Σιαλμάς έγινε ήρωας, το μνημείο του στον Αγιο Ευστράτιο (φωτογραφία), στην καρδιά του Αιγαίου, έγινε σημείο αναφοράς για τους πιλότους, όχι μόνο τους Ελληνες αλλά και τους ξένους που όταν μετέχουν σε ασκήσεις συνεκπαίδευσης πάντοτε κάνουν ένα τιμητικό «πέρασμα» από το μνημείο του. Αντίστοιχο μνημείο για τον Κώστα Ηλιάκη υπάρχει στην Κάρπαθο.