Καθοριστική αναμένεται να είναι η σημερινή (09.06.2022) ημέρα για την Ευρώπη και την στάση που θα κρατήσει απέναντι στον πληθωρισμό που καλπάζει, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Ως δεδομένη θα πρέπει να θεωρείται η αύξηση των επιτοκίων τον επόμενο, αλλά το ζητούμενο είναι πόσο επιθετική στάση θα κρατήσει η ΕΚΤ απέναντι στο πρόβλημα (πληθωρισμός) που οξύνεται μέρα με την ημέρα, ενώ παράλληλα άγνωστο παραμένει το φάρμακο ίασης.
Οι Κεντρικοί Τραπεζίτες της Ευρωζώνης συναντώνται σήμερα στο Άμστερνταμ για την πρώτη τους συνάντηση καθορισμού της νομισματικής πολιτικής εκτός Φρανκφούρτης από την έναρξη της πανδημίας.
Το περιβάλλον που έχουν να αντιμετωπίσουν είναι συγκεκριμένο. Ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη για τον Μάιο, έφτασε σε επίπεδα ρεκόρ και μη αναμενόμενα, ούτε στα πλέον δυσμενή σενάρια.
Η αύξηση επιτοκίων θα ισχύσει από τον Ιούλιο, αλλά σήμερα θα δοθεί το περίγραμμα των προθέσεων της Κεντρικής Τράπεζας. Η ΕΚΤ πρέπει πρώτα να τερματίσει επίσημα το πρόγραμμα αγοράς assets, σύμφωνα με το ισχύον guidance, δηλαδή της ποσοτικής χαλάρωσης.
Η ΕΚΤ έχει να αντιμετωπίσει ένα βασικό δίλημμα στο οποίοι η ίδια έχει παγιδευτεί. Να δράσει άμεσα προς την κατεύθυνση διατήρησης του πληθωρισμού στα επίπεδα του 2% που άλλωστε αποτελεί και μία βασική της αποστολή, ή να αποτρέψει τη χρηματοπιστωτική αποσταθεροποίηση.
Οι Financial Times αποκάλυψαν ότι το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ αναμένεται να υποστηρίξει πρόταση για τη δημιουργία ενός νέου προγράμματος αγοράς ομολόγων, εάν χρειαστεί για την αντιμετώπιση του κόστους δανεισμού κρατών – μελών όπως η Ιταλία, αν αυτό ξεφύγει από τον έλεγχο. Ωστόσο, ακόμα και χωρίς ένα νέο πρόγραμμα, η ΕΚΤ έχει ήδη επιπλέον 200 δισ. ευρώ να δαπανήσει για την αγορά χρέους που υφίσταται πίεση στο πλαίσιο του υφιστάμενου προγράμματος αγοράς ομολόγων. Αυτά τα 200 δισ. ευρώ προέρχονται από την επίσπευση επανεπενδύσεων περιουσιακών στοιχείων που λήγουν έως και σε ένα έτος.
Στην Ευρωζώνη τα στοιχεία είναι ανησυχητικά και πολλοί είναι εκείνοι που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και επιρρίπτουν ευθύνες στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ότι έχει καθυστερήσει σημαντικά να λάβει μέτρα για να ανακόψει το ράλι στις τιμές.
Ωστόσο, αυτός καθ’ αυτός ο πληθωρισμός δεν το μοναδικό πρόβλημα που έχει να αντιμετωπίσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Γιατί μπορεί οι τιμές στην Ευρωζώνη να σπάνε το ένα ρεκόρ μετά από ρεκόρ, αλλά το χάσμα μεταξύ του υψηλότερου και του χαμηλότερου ποσοστού μεταξύ των 19 μελών του νομισματικού μπλοκ έχει επίσης εκτιναχθεί σε ιστορικά υψηλά επίπεδα.
Όπως υπογραμμίζει το Bloomberg, η κλίμακα αυτή κυμαίνεται από το 5,6% της Μάλτας έως το 20,1% της Εσθονίας, με τη διαφορά να ξεπερνά τις 14 ποσοστιαίες μονάδες, τη μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί από την κυκλοφορία του ευρώ το 1999.
Στο ίδιο δημοσίευμα επισημαίνεται ότι η αναντιστοιχία αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις εθνικές πολιτικές: Ορισμένες κυβερνήσεις είναι λιγότερο πρόθυμες να ρυθμίσουν τις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, όπου το κόστος έχει εκτιναχθεί στα ύψη μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Και ορισμένα προσφέρουν στα νοικοκυριά περισσότερη βοήθεια από άλλα για να αντιμετωπίσουν την άνοδο των τιμών.
«Είμαι σίγουρος ότι με την πάροδο του χρόνου όλοι θα νιώσουν το ενεργειακό σοκ με παρόμοιο τρόπο», δήλωσε ο επικεφαλής οικονομολόγος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Φίλιπ Λέιν σε συνέδριο αυτή την εβδομάδα στο Παρίσι. «Αλλά υπάρχουν διαφορές μεταξύ των χωρών στον τρόπο με τον οποίο θα μεταφερθούν στις τιμές».
Τι στάση θα τηρήσει η ΕΚΤ
Όπως επισημαίνει το CNBC, το βασικό ερώτημα είναι πόσο επιθετική θα είναι η στροφή τους επόμενους μήνες καθώς ορισμένοι αναλυτές έχουν αλλάξει τις εκτιμήσεις τους για μεγαλύτερη αύξηση το αργότερο τον Σεπτέμβριο.
«Μερικά μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου είναι ήδη ανοιχτά σε μια αύξηση 50 μονάδων βάσης», δήλωσε ο Mark Wall, επικεφαλής οικονομολόγος της Deutsche Bank, σε ένα σημείωμα του.
«Πιστεύουμε ότι η ΕΚΤ συνεχίζει να υποτιμά τον πληθωρισμό και αναμένουμε ότι η υποστήριξη για αύξηση 50 μονάδες βάσης θα ισχυροποιηθεί όσο προχωρά το καλοκαίρι».
Η ΕΚΤ αναμένεται επίσης να υποβαθμίσει τις προβλέψεις της για την ανάπτυξη και να αναθεωρήσει προς τα πάνω τις προβλέψεις της για τον πληθωρισμό, με τον αριθμό του πληθωρισμού για το 2024 πιθανότατα να αγγίζει το 2%, τον μεσοπρόθεσμο στόχο της ΕΚΤ.
Ο επίμονα υψηλός πληθωρισμός είναι η κύρια ανησυχία για το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ.
«Ο πληθωρισμός δεν είναι μόνο πολύ υψηλός, αλλά και πολύ ευρύς», είπε ο Φρανσουά Βιλερουά ντε Γκαλό, διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Γαλλίας, την περασμένη εβδομάδα σε συνέδριο στο Παρίσι. «Αυτό απαιτεί ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής – λέω ομαλοποίηση και όχι αυστηροποίηση».
Ενώ ο πληθωρισμός και η καταπολέμησή του είναι φυσικά το βασικό ζήτημα για την ΕΚΤ, το θέμα του κινδύνου κατακερματισμού πιθανότατα θα εξεταστεί αυτή την εβδομάδα. Οι αγορές κρατικών ομολόγων έχουν ήδη αντιδράσει στο τέλος του PEPP και έχουν επανεκτιμήσει τους κινδύνους που συνδέονται με τις διάφορες χώρες της Ευρωζώνης.
Ως αποτέλεσμα, η διαφορά μεταξύ γερμανικών και ιταλικών ομολόγων διευρύνθηκε. Το 10ετές spread ήταν πάνω από 200 μονάδες βάσης τη Δευτέρα, σε σύγκριση με λιγότερο από 140 μονάδες βάσης στην αρχή του έτους.
«Ο κατακερματισμός κάνει τη ζωή της ΕΚΤ περίπλοκη. Αυτό δεν σημαίνει ότι αυτές οι σκέψεις θα υπερνικήσουν ό,τι επιβάλλει η εικόνα του πληθωρισμού όσον αφορά τη σύσφιξη της πολιτικής», δήλωσε ο Dirk Schumacher, παρατηρητής της ΕΚΤ με τη Natixis.